SAINS DAN TEKNOLOGI DALAM PERADABAN ISLAM

Inovasi Ketenteraan dalam Tamadun Islam

oleh Khairil Afiqah Mohamad Nor, Ezad Azraai Jamsari & Roziah Sidik @ Mat Sidek

Artikel ini secara langsungnya menceritakan kehebatan bidang botani dalam tamadun Islam dan sumbangan lima orang tokoh saintis Islam dalam bidang botani ini.  Sesungguhnya tamadun Islam telah lama mengkaji bidang botani ini yang dikatakan diwarisi daripada tamadun Purba.  Para saintis Islam telah mengkaji bidang botani ini secara lebih saintifik dan ilmu ini diasingkan daripada ilmu farmakologi.  Dalam tamadun Islam juga, Andalus begitu terkenal kerana mempunyai banyak ilmu mengenai bidang botani ini atas faktor kepentingan dalam sains perubatan dan sains pertanian.  Bidang perubatan sememangnya sinonim dengan herba-herba. bagi menyembuhkan sesuatu penyakit.  Kajian yang dilakukan terhadap tumbuhan dibuat secara terperinci bagi tiap-tia tumbuhan  serta para saintis juga mencatatkan ciri-ciri alam sekitar tumbuhan pokok itu.  Penulis artikel ini juga mengatakan bahawa kemajuan bidang botani ini yang dicapai oleh tamadun Islam berada di tahap optimum dalam bidang botani berbanding pencapaian yang pernah diwarisi oleh bangsa Yunani.  Antara tokoh-tokoh saintis Islam dalam bidang botani ialah:

1.  Ahmad ibn Baytar

**Nama sebenar : Abu Muhammad Abdallah Ibn Ahmad Ibn al-Baitar

**ahli botani dan farmasi yang terkenal pada kurun pertengahan (abad 16M).  

**mengunjungi beberapa buah negara seperti afrika Utara, Semenanjung Arab, Syria dan Mesopotamia untuk membuat penyelidikan tentang tumbuh-tumbuhan

**menghasilkan dua buah buku yang amat terkenal iaitu al-Mughni fi al-Adawiyah al-Mufradah dan al-Jami fi al-adawiyah al-mufradah iaitu sebuah buku yang menyenaraikan 1400 jenis dadah yang diproses daripada binatang tumbuh-tumbuhan dan bahan galian dan 200 jenis tanaman yang belum diketahui sebelumnya.  pengembaraan beliau ke sepanyol dan susur pantai benua afrika adalah semata-mata untuk membuat kajian mengenai botani.

2.  al-Jahiz

**beliau ialah abu Osman Amru b. Bahr.  

**menghasilkan 350 buah buku  dalam berbagai bidang.

**buku botaninya ialah al-Zar'u wa al-Nakhl dan al-Ma'adin.

3.  al-Ghafiqi

**berasal dari Cordova

**menghasilkan karya berupa pengkelasan kepada tumbuhan yang dikutip dari Sepanyol dan Afrika

**memberikan nama tumbuhan tersebut dalam bahasa Arab, Latin dan Barbar. 

**Karya beliau mengenai herba perubatan iaitu Al-Adawiyah Al-Mufaradhah telah menjadi rujukan pakar-pakar lain dalam bidang tersebut.

4.  al-Dinawari

**Menghasilkan Encyclopedia Botanican terdiri daripada 6 jilid.

**Sarjana Silberberg kagum dengan beliau kerana kajian dan huraiannya lebih tepat dan mendalam bagi setiap tumbuhan yang ditemui. 

5. Ibn al-Awwam

**Karyanya mengenai ilmu tumbuh-tumbuhan merupakan khazanah botani yang terbaik pada abad pertengahan.

**Beliau telah meneynaraikan 585 jenis tumbuh-tumbuhan dan penerangan mengenai cara penanaman. 

Teknologi Maritim Zaman Awal Islam

Early Islamic Maritime Technology

Ditulis oleh:  Julian Whitewright

Untuk teks penuh sila klik di sini.

        Artikel ini menjelaskan mengenai teknologi maritim yang terdapat dalam zaman awal Islam.  Pengangkutan air adalah antara item yang sukar untuk dihasilkan oleh masyarakat pada ketika itu yang mana memerlukan tahap pelaburan untuk membina dan mengekalkannya.   Penulis juga ada menyatakan bahawa kenyataan oleh Muckleroy (1978:3) bahawa kapal dan bot adalah perkara-perkara yang paling kompleks yang dibina dan digunakan oleh masyarakat pra-industri yang diungkapkan oleh ahli arkeologi maritim. Walau bagaimanapun ia adalah kenyataan dengan unsur kebenaran dalam tempoh sejarah dan pra-sejarah yang lama.  Pembinaan dan kelengkapan kapal-kapal ini sama ada untuk ketenteraan atau sebaliknya, memerlukan kepentingan dalam kos masa dan bahannya.  Timur Mediteraanean semasa zaman awal dan era awal Islam adalah satu tempoh masa di mana perubahan boleh dilihat dan dijangka pada teknologi maritim.  Artikel ini akan meneroka sejauh mana penaklukan di Tenggara Mediterranean pada abad ke 7H yang membawa kepada perubahan pesat dalam teknologi maritim dalam tempoh awal permulaan Islam.

Hunayn bin Ishaq : The Great Translator

by David W.TSCHANZ

      Artikel ini menceritakan menegnai keperibadian secara ringkas terhadap seorang tokoh ilmuwan Islam yang mempunyai bakat yang serba boleh iaitu Hunayn bin Ishaq penterjemah yang hebat dalam era kerajaan Abbasiyah.  Lahir dalam tahun 809 sebagai ahli kimia di al-Hirah, beliau telah berhijrah ke Baghdad untuk belajar mengenai perubatan.  Guru beliau ialah Yuhanna bin Masawayh.  Mempunyai impian serta harapan yang tinggi dalam ilmu seni pemulihan dalam erti kata lain perubatan, Hunayn meneruskan pembelajarannya mengenai ilmu perubatan Greek.  Selepas beliau menguasai bidang tersebut, beliau kemudiannya mengambil jurusan penterjemahan secara peribadi ilmu-ilmu tersebut ke dalam bahasa Arab.  Pada masa yang sama, khalifah al-Ma'mun iaitu pemerintah Abbasiyah menganjurkan polisi yang menterjemah karya-karya klasik Greek dalam bidang sains kejuruteraan, dan perubatan ke dalam bahasa Arab agar orang awam dapat mempelajari ilmu-ilmu tersebut.  Kemudian ilmuan sains tersebut telah ditempatkan di Baitul Hikmah, institusi yang menjalankan penterjemahan dalam era Abbasiyah.  Juga dinyatakan di dalam artikel ini mengenai bayaran yang diberikan kepada Hunayn berupa emas mengikut beratnya sesuatu terjemahan.  Menurut penulis, adalah menjadi suatu kesilapan sekiranya memikirkan bahawa Hunayn adalah penterjemah yang biasa dan tidak mendatangkan apa-apa hasil terjemahan.  Sebagai seorang penulis yang produktif, Hunayn telah menulis sebanyak 29 buah karya asli dalam pelbagai bab perubatan dan juga menyediakan indeks yang bernilai hasil tulisan Galen dan boleh didapati dalam bahasa Arab dan Syria.  Kitabnya iaitu Al-Masa'il fi at-Tibb (pengenalan kepada seni perubatan).  Dalam artikel ini juga dinyatakan kisah secara ringkas mengenai Hunayn yang telah diuji oleh khalifah al-Mutawakil.  Khalifah tersebut telah berjaya diubati oleh Hunayn dengan menggunakan kebijaksanaannya dalam bidang perubatan, dengan itu Khalifah telah menguji beliau dengan memberikan ganjaran emas yang berlipat kali ganda dengan syarat beliau mestilah membuat sejenis racun yang amat berbisa untuknya.  Namun demikian, Hunayn telah menolak dengan cara yang terbaik namun beliau tidak mengetahui bahawa khalifah tersebut cuma ingin mengujinya sahaja.  Hunayn meninggal dunia di Baghdad pada 873 ketika berumur 64 tahun.  Beliau bukan sahaja meninggalkan legasi yang kaya dengan terjemahan dan kerja-kerja asal, tetapi kehidupan teladan beliau membantu menubuhkan piawaian etika tingkah laku untuk profesion yang wujud hingga ke hari ini.